مطالعه ژئوتکنیکی سدهای لاستیکی و اهمیت آن در طراحی بهینه (مورد مطالعاتی، سد لاستیکی پهلوان بست)

از جمله پارامترهای مهمی که برای احداث هر نوع سد، نظیر سد لاستیکی در رودخانه ها مورد بررسی قرار می گیرد، ملاحظات ژئوتکنیکی در ساختگاه سد می باشد. با توجه به اطلاعات جمع آوری شده از بررسی مطالعات ژئوتکنیکی و تاثیر این پارامترها بر روی سایر مراحل طراحی می توان به طراحی بهینه رسید و سپس مقادیر حاصل شده را با نتایج ارائه شده مورد مطالعاتی از سوی مهندسین مشاور طراح سد، مقایسه کرد. سد لاستیکی از یک تیوپ بزرگ و حجیم تشکیل شده که بر روی یک بستر بتنی نصب و به وسیله آب یا هوا پر می شود که این بستر بتنی نقش پی را در این نوع سدها ایفا می کند. این پژوهش مبتنی بر نظریه های خزشی بلای(bligh) و لین(lane) و بر اساس خصوصیات خاک ساختگاه از سه نوع ماسه شامل ماسه بادی (خیلی ریز)، ماسه ریز یا متوسط و ماسه درشت جهت بهینه سازی عمق پی و دیواره آب بند و تخمین صحیحی از نیروی زیرفشار، در سد لاستیکی استوار است. در ادامه، نتایج حاصل از عمق پی، دیواره آب بند و همچنین نیروی زیرفشار برای انواع بسترهای ماسه ای بدست آمده، و در نهایت مقادیر بهینه حاصل شده با داده های ارائه شده از سد لاستیکی پهلوان بست که روی بستر ماسه بادی احداث شده، مقایسه شده است. لازم به ذکر است که در این پژوهش از نتایج تحلیل تراوش با استفاده از نرم افزار seep/w هم استفاده شده است. بر اساس نتایج حاصل از این پژوهش، با بکارگیری نظریه لین، عمق پی و دیواره آب بند و همچنین نیروی زیرفشار در سد لاستیکی، مقادیر بهینه تری نسبت به مقادیر حاصل شده از روش بلای را نشان می دهند. علاوه بر این در صورت استفاده از دیواره آب بند در بالادست و پایین دست، با افزایش قطر ذرات ماسه بستر بر اساس نظریه بلای و افزایش سختی خاک یا ماسه بستر بر اساس نظریه لین، مقادیر عمق پی و نیروی زیرفشار افزایش پیدا می کند. بر اساس نتایج حاصل از تحلیل تراوش به وسیله نرم افزار در کلیه بستر های ماسه ای با احداث دیواره آب بند در بالادست و پایین دست هم از مقدار uplift pressure کاسته شده و هم مقادیر دبی نشت در واحد طول سد کاهش یافته است. مقایسه نتایج بدست آمده از پژوهش حاضر با نتایج ارائه شده توسط مهندسین مشاور طراح سد لاستیکی پهلوان بست دارای مطابقت بسیار خوبی می باشد.